Rola prezydenta w systemie konstytucyjnym

Rola prezydenta w systemie konstytucyjnym

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku określa prezydenta jako głowę państwa, reprezentującą Rzeczpospolitą, a także gwaranta konstytucji, jedności i ciągłości państwa oraz bezpieczeństwa jego granic. Jakie są zatem zadania i uprawnienia prezydenta oraz jakie warunki musi spełniać, by móc pełnić tak ważną funkcję?

1. Wybór prezydenta

Wybór prezydenta odbywa się w drodze powszechnych wyborów, bezpośrednich i tajnych, według zasad określonych w ustawie. Do kandydowania na prezydenta może zgłosić się każdy obywatel polski, który ukończył wiek 35 lat i posiada czynne prawo wyborcze. Aby odbył się drugi, decydujący etap wyborów, kandydat musi uzyskać co najmniej 50% ważnie oddanych głosów. Jeśli tak się nie stanie, następuje druga tura, w której biorą udział dwaj kandydaci z największą liczbą głosów.

2. Uprawnienia prezydenta

Uprawnienia prezydenta są bardzo szerokie i dotyczą zarówno kwestii wewnętrznych, jak i zagranicznych. Prezydent m.in.:

– jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej w stosunkach międzynarodowych i reprezentuje ją na forum międzynarodowym;
– posiada inicjatywę ustawodawczą i towarzyszy każdemu projektowi ustawy, którym zajmuje się Sejm;
– powołuje i odwołuje na swoim stanowisku m.in. premiera, ministrów, sędziów Trybunału Konstytucyjnego;
– decyduje o ogłoszeniu referendum;
– jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych i może nakładać stan wojenny.

3. Odpowiedzialność prezydenta

Prezydent, jako najwyższy urzędnik państwowy, musi również odpowiadać za swoje działania przed sądem. Konstytucja przewiduje trzy rodzaje odpowiedzialności: polityczną, karną i cywilną.

– Odpowiedzialność polityczna: może zostać postawiony przed Sejmem na mocy wniosku co najmniej 140 posłów, który musi zostać poparty przez większość co najmniej 2/3 głosów.
– Odpowiedzialność karna: może zostać postawiony przed Trybunałem Stanu, a proces ten może być wszczęty tylko w przypadku popełnienia przestępstwa.
– Odpowiedzialność cywilna: może zostać pozwany przez każdą osobę, której działania spowodowały szkodę.

4. Warunki pełnienia funkcji prezydenta

By móc stanąć na czele państwa, kandydat na prezydenta musi spełnić szereg wymagań. Przede wszystkim musi być obywatelem polskim, posiadać pełnię praw obywatelskich i kwalifikować się do wykonywania mandatu posła. Ponadto nie może zajmować stanowiska w organach partyjnych ani strajkować. Prezydent nie może zajmować również innych stanowisk ani prowadzić działalności gospodarczej.

5. Podsumowanie

Rola prezydenta w systemie konstytucyjnym jest bardzo istotna, ponieważ to on pełni funkcję gwaranta konstytucji i jedności państwa. Uprawnienia prezydenta są niezwykle szerokie, ale musi on również liczyć się z odpowiedzialnością za swoje działania. Aby móc kandydować na prezydenta, trzeba spełnić określone warunki, między innymi nie zajmować stanowisk w organach partyjnych.