Władza wykonawcza a zasady konstytucji

Wprowadzenie do tematu
Konstytucja jest fundamentem każdego państwa demokratycznego. Tworzy ona szereg zasad i reguł, których celem jest zapewnić stabilność, równość oraz ochronę praw obywateli. Władza wykonawcza, będąca jednym z trzech filarów władzy, musi działać w ścisłym zgodności z konstytucją. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu, w jaki sposób władza wykonawcza musi respektować zasady konstytucji.

Władza wykonawcza kontra konstytucja
Naczelna zasada rządów parlamentarnych opiera się na zasadzie podziału władz – ustawodawczej, wykonawczej oraz sądowniczej. W Polsce podział ten został ustanowiony w Konstytucji RP, która stanowi, że żadna z tych trzech gałęzi władzy nie może przekraczać swoich kompetencji. Władza wykonawcza, mając władzę wykonawczą, odpowiada za realizację zadań państwowych, w tym wdrażania ustaw oraz przeprowadzania polityki państwa. Z uwagi na swoją wagę, władza wykonawcza jest jednym z najistotniejszych elementów władzy państwowej, co wymaga odpowiedzialnego podejścia do swoich obowiązków oraz pełnego poszanowania konstytucji.

Zasady konstytucji
Konstytucja RP określa szereg zasad, których przestrzeganie bywa szczególnie ważne dla zachowania równowagi między władzami, a jednocześnie zapewnia ochronę wolności, równości oraz godności człowieka. Do najważniejszych zasad, jakie określa konstytucja RP, zaliczamy:

1. Zasada praworządności – kładąca nacisk na to, że państwo podlega prawu oraz musi przestrzegać zasad demokracji.

2. Zasada trójpodziału władzy – stwierdzająca, że władza jest dzielona na trzy niezależne od siebie gałęzie: ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą.

3. Zasada równości – określająca, że wszyscy ludzie są równi wobec prawa oraz nie mogą być dyskryminowani z jakiejkolwiek przyczyny.

4. Zasada ochrony praw człowieka – zobowiązująca państwo do ochrony praw człowieka i wolności obywatelskich, w tym prawa do wolności słowa, wyznania, zgromadzeń, prywatności, własności i pracy.

5. Zasada suwerenności narodu – mówiąca o tym, że to naród jest źródłem władzy, a jego wola powinna być uwzględniona we wszystkich decyzjach podejmowanych na poziomie państwowym.

Realizacja zasad konstytucji przez władzę wykonawczą
Władza wykonawcza, w tym rząd, prezydent oraz ministrowie, muszą przestrzegać wszystkich zasad konstytucji RP. Konstytucja RP nakłada na władzę wykonawczą również pewne nakazy, np. dotyczące równości wobec prawa, a także zakazy, np. zakaz dyskryminacji lub stosowania tortur. W praktyce oznacza to, że władza wykonawcza nie może podejmować działań, które by sprzeciwiały się zasadom konstytucji, nawet jeśli te działania byłyby zgodne z polityką rządu.

Zadania władzy wykonawczej muszą więc być zgodne z treścią konstytucji oraz innymi podstawowymi aktami prawnymi, a także nie mogą naruszać praw i wolności obywatelskich. Z tego względu każda decyzja podjęta przez władzę wykonawczą powinna być poprzedzona analizą jej zgodności z konstytucją oraz innymi normami prawno-ustrojowymi.

Podsumowanie
Władza wykonawcza ma bardzo ważną rolę do odegrania w życiu polskiego państwa. Jednakże, ze względu na swoje uprawnienia, musi działać w taki sposób, aby nie naruszyć zasad konstytucji RP. Pełne poszanowanie i przestrzeganie konstytucji jest bowiem niezbędne dla zachowania równowagi między władzami oraz dla ochrony wolności, równości oraz godności człowieka.